‘Criminelen zitten te lachen op de bank’
-
-
Motie van Vertrouwen: 65 voor, 77 tegen
En zo eindigt het debat met een fikse oorwassing voor het kabinet, en voor premier Rutte, minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff in het bijzonder. De voltallige oppositie steunt de motie van afkeuring, maar dat is uiteraard niet genoeg voor een meerderheid: 65 Kamerleden stemmen voor de motie van de afkeuring, 77 Kamerleden tegen.
Een motie van wantrouwen, waarmee partijen het vertrouwen in de ministers opzeggen, is niet ingediend. Het kabinet kan daardoor, met een fikse deuk, verder regeren.
Ook kleine fracties steunen motie
Ook de kleine fracties in de Kamer – Partij voor de Dieren, 50Plus, Bontes/Van KLaveren, Kuzu/Öztürk – steunen de motie van afkeur.
Coalitie onderschrijft nogmaals Oosting
Halbe Zijlstra (VVD): ‘We kunnen niet anders dan vaststellen dat de commissie-Oosting de juiste conclusies heeft getrokken en die onderschrijven wij.’
Diederik Samsom (PvdA): ‘De commissie-Oosting laat er geen misverstand over bestaan: het is terecht dat de bewindspersonen zijn afgetreden. Ook daarna zijn er vragen blijven leven. De PvdA constateert dat de bewindspersonen ruimhartig hun fouten erkennen en betreuren en beterschap beloven. Dat is wat volgens ons relevant is.’
Oppositie dient motie van afkeuring in
ChristenUnie-leider Gert-Jan Segers in de Tweede Kamer. © ANP Het debat gaat verder. Gert-Jan Segers van de ChristenUnie dient namens bijna de voltallige oppositie een motie in. Ja, de premier is diep door het stof gegaan, maar de twijfel blijft, zegt Segers. ‘Het valt mij zwaar, maar ik zie geen andere mogelijkheid dan de volgende motie voor te leggen: De Kamer keurt het onder de minister-president gevoerde beleid af.’ De motie is ook ondertekend door Roemer (SP), Pechtold (D66), Klaver (GroenLinks), Buma (CDA), Wilders (PVV) en Krol (50Plus). De SGP tekende de motie niet, maar zou de motie nog wel kunnen steunen bij de stemming later vanavond.
Een motie van afkeuring is een minder zwaar middel dan een motie van wantrouwen. De oppositie zegt niet het vertrouwen in de premier op, maar keurt wel zijn handelen af.
‘Er is schade ontstaan onder regie van de minister-president’, zegt Pechtold. ‘Schade in het vertrouwen van de samenleving in de politiek. Daarom heb ik de motie mede ondertekend.’
Kamerlid Norbert Klein vraagt hoe hij de motie moet duiden. Gaat het hier om een motie van wantrouwen? Pechtold: ‘Het is heel duidelijk: het gevoerde beleid wordt afgekeurd. Als de motie wordt aangenomen, is het aan het kabinet hoe daarmee wordt omgegaan.’
Ook SGP-leider Kees van der Staaij stelt dat er ‘heel veel is misgegaan’. Maar hoe gaat hij om met de motie van afkeuring? ‘De Kamer is verkeerd geïnformeerd. Dit brengt mijn fractie ertoe om de motie van afkeuring te steunen. Wij zien deze motie als een klassieke motie van afkeuring. Voor ons staat dit los van de vertrouwensvraag, eerder dit jaar zijn de bewindslieden van Veiligheid en Justitie al opgestapt.’
-
Berouw Rutte, toch motie van afkeuring
In een uiterste poging om de kou rond de ‘Teevendeal’ uit de lucht te halen, ging het kabinet-Rutte woensdagavond over tot een buitengewoon vertoon van berouw, uit de mond van drie bewindslieden. Daarmee wisten minister-president Rutte en zijn collega’s Van der Steur en Dijkhoff niet te voorkomen dat hun handelen officieel werd afgekeurd door de voltallige oppositie. Rutte zag daarin geen reden om op te stappen.
Het CDA, D66, PVV, SP, GroenLinks, 50Plus, SGP, VNL, DENK en de Partij voor de Dieren steunden de ‘motie van afkeuring’ van ChristenUnie-voorman Segers over de hele gang van zaken rond de deal. De oppositie nam geen genoegen met de verontschuldigingen van de bewindslieden. ‘Ze hebben excuses gemaakt en beterschap beloofd. Maar de twijfel is gebleven.’ D66-leider Pechtold: ‘Excuses kunnen de schade die is veroorzaakt niet ongedaan maken.’
Een ‘motie van afkeuring’ is geen motie van wantrouwen. Het is aan het kabinet om zelf te bepalen hoe het reageert op zo’n motie. Verschillende fractieleiders beklemtoonden dat zij niet het vertrouwen bedoelden op te zeggen. GroenLinks-voorman Klaver: ‘Ik reken erop dat dit eens maar nooit weer was.’ SGP-leider Van der Staaij: ‘Dit staat los van de vertrouwensvraag.’ Zo interpreteerde Rutte het zelf ook: ‘We zullen de komende tijd laten zien dat we de lessen van dit debat serieus nemen.’
Lees hier het volledige nieuwsbericht over het debat, of lees hieronder ons liveblog terug voor een uitgebreid verslag van een spannende dag in de Kamer.
Rutte door het stof in ‘zwaarste debat’
Rutte verwijt zichzelf drie zaken: hij heeft te stellig gereageerd in een persconferentie afgelopen vrijdag, hij had de afgelopen twee jaar ‘meer op de bal moeten zitten’ om de waarheid bij Justitie boven te krijgen en hij had in het debat op 10 maart na het aftreden van Opstelten en Teeven meer tijd moeten nemen om te beoordelen of hij een ambtelijk stuk van Justitie kon delen met de Kamer. Dit zei hij tijdens het debat met de Kamer dat hij zelf typeerde als ‘het zwaarste debat uit mijn loopbaan’.
-
Ook minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff gaven toe fouten te hebben gemaakt. Zij waren op 4 maart en op 9 maart als Kamerleden aanwezig op het ministerie van justitie en gaven toenmalig minister Opstelten advies over een persbericht. Nieuwsuur had op 4 maart het bedrag van de schikking met Cees H. gemeld: 4,7 miljoen gulden. De minister vroeg de Kamerleden om te helpen bij zijn reactie daarop. Dat hadden ze niet moeten doen, zeggen ze nu. Destijds hadden ze dat besef niet.
De voltallige oppositie is uiterst kritisch op de VVD-bewindslieden. Ze verwijten de premier en zijn twee collega’s dat vooral het partijbelang voorop stond in plaats van waarheidsvinding. Rutte ontkende stellig dat geprobeerd is informatie in de doofpot te stoppen. Hij herhaalde keer op keer: ‘Er is niks toegedekt. Er zijn geen mensen uit de wind gehouden.’
De excuses zijn mager, vinden Roemer, Buma, Pechtold, Klaver en Wilders. Mogelijk zelfs te mager. De PVV liet alvast weten geen vertrouwen meer in Rutte te hebben. Het debat is driekwartier geschorst voor overleg. De oppositie beraadt zich momenteel op haar oordeel.
16 december 2015, 20:56
-
Ook Van der Steur door de knieën
-
-
Minister Van der Steur (links) in Vak K.© ANP Minister Van der Steur vertelt dat hij ook op 9 maart als Kamerlid op het ministerie van Justitie was. Toen had hij de tegenwoordigheid van geest om te zeggen dat hij als Kamerlid het gespreksverslag tussen Teeven en een ambtenaar van Justitie over de deal niet zou moeten inzien. ‘Ik heb toen die grens gesteld.’ Hij stelt dat hij net als Dijkhoff eerder de grens had moeten trekken, ‘misschien al op 4 maart’.
Meteen wordt hij geïnterrumpeerd door CDA-leider Buma: ‘De minister benadrukt als eerste hoe zuiver hij opereerde. Zo gaat het dus niet.’
Waarop Van der Steur zegt: ‘Er is een discussie ontstaan over mijn rol als Kamerlid in dit dossier. Daar heb ik spijt van. Ik had eerder de conclusie moeten trekken dat ik als Kamerlid me er niet mee had moeten bemoeien. Waarschijnlijk al op 4 maart. Ik had op dat moment nee moeten zeggen toen de minister mij vroeg om mee te denken over het persbericht.’
De voltallige oppositie staat weer bij de interruptiemicrofoons. Roemer (SP): ‘Waarom hebben jullie (Van der Steur en Dijkhoff, red.) op 4 maart niet tegen elkaar gezegd: deze informatie moet naar de Kamer.’ Van der Steur zegt net als Dijkhoff dat de bedragen van Teeven, opgeteld 7,1 miljoen, niet in de buurt kwamen van het bedrag van 4,7 miljoen van Nieuwsuur.
Roemer verwijt Van der Steur ‘het eigen straatje schoonvegen’. Van der Steur: ‘Ik kan die conclusie niet delen. Ik heb onmiddelijk toen ik minister werd alles gedaan om het onderzoek van de commissie-Oosting te faciliteren. Had ik tussen 9 maart en de volgende dag het debat in de Kamer een eigenstandige actie moeten ondernemen? Ik denk dat de herinnering van de heer Teeven met de Kamer gedeeld had moeten worden, dat is niet gebeurd. Ik vond en vind dat dat anders had gemoeten. Dat zou ik als minister ook anders doen.’
Kamerlid Louis Bontes herinnert de minister eraan dat hij al een gele kaart op zak had vanwege het debat over de foto van Volkert van der G. Kan de minister nog geloofwaardig functioneren, vraagt Bontes. ‘Het antwoord is ja. Ik heb het proces van verandering ingezet en ik ga dat vervolmaken wat mij betreft.’
-
-
-
‘Excuses komen wel heel laat’
Pechtold tijdens het debat met de premier over de Teevendeal. © ANP ‘De excuses komen wel heel laat’, zegt D66-leider Alexander Pechtold. ‘U zei dat u veel contact had met Opstelten en dat hij ‘full focus’ was. Dat is niet waar gebleken.’ Rutte reageert: ‘Wat ik mezelf verwijt is dat ik niet zelf eerder het onderwerp ‘bonnetje’ hoog op de agenda heb gezet en daar over was gaan doorpraten met Opstelten. Nogmaals: het is oprecht niet zo dat we hier hebben geprobeerd om dingen niet te vinden.’
Pechtold vindt dat Rutte te lovend is over Fred Teeven als officier van justitie. Rutte blijft erbij dat de ‘crimefighter’ Teeven van destijds goed werk verrichtte, los van deze zaak. Pechtold: ‘Dat kan gewoon niet. Er is geld witgewassen. Dan kun je toch niet zeggen: ik blijf de toenmalig officier van justitie steunen?’ Waarop Rutte reageert: ‘Als ik op geen enkele wijze afbreuk doe aan de conclusies van Oosting, dan ga ik niet de heer Teeven die in andere zaken belangrijk werk heeft geleverd bij het groot vuil zetten. Dat doe ik niet.’
Gert-Jan Segers van de ChristenUnie ondervraagt Rutte over zijn persconferentie van vrijdag waarin hij suggereerde dat er mogelijk een geheime deal achter de deal zat. Rutte: ‘Dat was onverstandig.’
Rutte is klaar met de beantwoording van zijn vragen. De Kamer vraagt om een pauze van 45 minuten. om 21.45 uur gaat het debat verder. Dan krijgt de Kamer de gelegenheid aanvullende vragen te stellen en moties in te dienen.
-
Rutte: ‘Er is niks toegedekt’
Volgens CDA-leider Buma wordt het ministerie van Veiligheid en Justitie geleid als een ‘VVD-partijkantoor’: alles staat in het teken van het partijbelang. Nee, zegt Rutte. ‘Er is niks toegedekt. Los van het feit dat het echt niet zo is, wat zou daarvoor het motief zijn geweest?’
De premier zegt dat hij ‘vond en vind’ dat Van der Steur en Dijkhoff geschikt zijn voor de functies van minister en staatssecretaris. Buma: ‘De vaardigheden van de twee heren zitten hem in het aanpassen van persberichten en het platlopen van het departement als Kamerlid.’
Kamerlid Bontes vraagt aan de premier waarom in de beantwoording van 250 Kamervragen gisteren niet is meegedeeld dat Rutte een bedrag van 4,8 miljoen gulden had gezien in de gespreksnotitie van een ambtenaar van justitie. Rutte legt uit dat hij tijdens het Kamerdebat van 10 maart vond dat hij het stuk niet kon delen met de Kamer omdat hij van de ambtenaar had gehoord dat het een ‘persoonlijke aantekening’ was.
-
‘Was niet aan mij om deal te checken’
Premier Rutte tijdens het debat over de Teevendeal. © ANP Jesse Klaver van GroenLinks stelt dat de premier bewust afstand heeft gehouden van de problemen bij Justitie. Waarom? Rutte: ‘Ik vond het niet aan mij om me te verdiepen in een deal die vijftien jaar geleden werd gesloten. Ik heb mij wel met zaken bemoeid rond de politieke afwikkeling. Wat ik mezelf verwijt is niet dat ik niet zelf aan waarheidsvinding heb gedaan, dat kon ik niet vanuit Algemene Zaken, maar dat ik niet heb aangestuurd op grondiger onderzoek.’
Roemer (SP) stelt dat Rutte alle vragen van de Kamer ‘naar het rijk der fabelen verwijst’. Rutte: ‘Dat is niet mijn bedoeling. Ik snap uw vragen en probeer ze naar eer en geweten te beantwoorden.’ Hij herhaalt: ‘We wisten het simpelweg niet. We konden geen bedragen onderbouwen. Vervolgens duiken er dingen op. Ik verwijt mezelf dat ik toen niet meer heb gedaan. In het proces had ik kunnen zeggen: dit blijft maar dooretteren, laten we kijken of we nog meer onderzoek kunnen doen. Ik verwijt mezelf dat ik niet een extra effort heb gedaan om meer duidelijkheid te krijgen.’
Rutte: ‘Ik ontken dat hier een poging was om mensen uit de wind te houden. In maart 2014 komt nieuws naar boven over de deal. Vervolgens is er een onderzoek ingesteld. Daar is geen bedrag uitgekomen. Ik verwijt mezelf dat ik niet meer heb gedaan. Maar er is geen poging geweest om dingen toe te dekken. Dat concludeert ook Oosting.’
De premier in reactie op SP-leider Roemer: ‘Heb ik de Kamer goed geïnfomeerd? Ja. Heb ik op alle momenten de juiste stappen genomen? Ja, dat is gebeurd. Hoewel ik meer had kunnen doen. Na het rapport trek ik op geen enkele manier de conclusies van de commissie in twijfel.’
-
Rutte door het stof: zwaarste debat ooit
We komen aan bij de reactie van premier Rutte. Hij begint met te zeggen dat dit het zwaarste debat uit zijn carrière als premier is. Hij stelt dat hij het erger heeft gemaakt door zijn stellige reacties in de persconferentie van afgelopen vrijdag. ‘Doordat ik in mijn eerste reactie op dit rapport zo uitvoerig heb gereflecteerd heb ik aanleiding gegeven om te vermoeden dat ik mij niet zou vinden in de conclusies van de commissie-Oosting en dat ik meer zou weten over wat er tegenover de deal stond. Dat is niet het geval. Ik onderschrijf alle conclusies.’
Rutte: ‘Ik denk dat de les die ik moet trekken is dat ik veel meer op de bal had moeten zitten om zeker te weten dat in het proces alles werd gedaan om de waarheid boven water te krijgen.’ Ook had hij meer tijd moeten nemen tijdens het Kamerdebat op 10 maart om het verslag van het gesprek tussen een ambtenaar van Justitie en Teeven te beoordelen. ‘Ik had het gesprek moeten aangaan met de ambtenaar die zei dat het een persoonlijke aantekening was. Ik deed dat niet bij tijdsgebrek. Bij een volgende gelegenheid zal ik de voorzitter bellen en zeggen dat ik meer tijd nodig heb.’
Rutte: ‘Ik zie tijdens de schorsing van dat debat door mijn oogharen in dat verslag: 4,8. Ik wist alleen dat het een persoonlijke aantekening was. Zo is het gegaan, zeg ik tegen de heer Pechtold. Ik vertel u geen fabeltjes.’
Wilders van de PVV zegt: ‘Een crimineel heeft 4,7 miljoen gulden gekregen. Mensen in Nederland snappen dat niet. Ze snappen al helemaal niet dat dat bedrag jarenlang onder de pet wordt gehouden. Dat er wordt gelogen dat er valse persberichten naar buiten gaan. Snapt u dat de Nederlander het vertrouwen in de politiek verliest?’ Waarop Rutte reageert: ‘Het is wat de commissie zegt: de schikking kan de toets van kritiek niet doorstaan. Ik voeg mij naar die conclusie.’
Wilders probeert het nog een keer: ‘Snapt u dat de mensen het vertrouwen in de politiek kwijt zijn door al het gesjacher?’ Rutte: ‘De heer Wilders maakt een enorme soep waar dingen inzitten die kloppen en niet kloppen. Feit is dat er een onderzoek is ingesteld dat een dik rapport heeft opgeleverd en dat twee bewindslieden zijn afgetreden. Het is niet zo dat hier dingen gebeuren die geen gevolgen hebben.’ Wilders concludeert: ‘Ik snap dat mensen het vertrouwen in u kwijt zijn en ik ben dat ook.’
Zijlstra (links) tijdens het debat over de Teevendeal. © ANP -
Dijkhoff: ‘Ik ben niet weggelopen’
Staatssecretaris Dijkhoff reageert in tweede instantie op vragen uit de Kamer over waarom hij op 9 maart bleef zitten bij de vergadering op het ministerie van Justitie toen een vertrouwelijk stuk werd gedeeld. ‘Ik heb gezegd dat ik de aantekeningen van het gesprek tussen de justitieambtenaar en Teeven niet hoefde te zien. Maar toen die er toch wel bij werd gehaald, heb ik niet gedacht: nou ja laat maar.’
Buma (CDA) vraagt: ‘Van der Steur ging weg en u blijft. Hoe was dat moment?’ Dijkhoff: ‘Ik was niet gefocust op Van der Steur op dat moment. Ik was kritisch aan het doorvragen en toen werd die notitie erbij gehaald.’
Dijkhoff vat samen: ‘Volgens mij hebben wij beiden aangegeven, Van der Steur en ik, dat de norm al eerder was overschreden. De woensdag daarvoor toen het persbericht werd opgesteld hadden we de grens al moeten trekken. Dat is toen niet gebeurd.’
-
Van der Steur tweette complot Schippers
Minister Van der Steur van Justitie in de Kamer. © ANP Van der Steur is klaar met zijn beantwoording, maar mag nog niet gaan zitten. De oppositie heeft nog vragen. Pechtold (D66) brengt in herinnering dat minister Schippers in het voorjaar opperde dat er ‘krachten’ in het spel waren gericht tegen de VVD. Toenmalig Kamerlid Van der Steur twitterde destijds dat hij veel positieve reacties kreeg op de opmerking van partijgenoot Schippers. Volgens Van der Steur was zijn tweet een ‘feitelijke’ constatering en niet het delen van de mening van Schippers. Hoongelach klinkt uit de zaal.
Hoe zat het ook alweer met Schippers’ complottheorie? Lees het hier (+).
-
Van der Steur liep weg, Dijkhoff niet
Premier Rutte met minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff op het Binnenhof. © ANP Buma van het CDA heeft nog een pijnlijk punt ontdekt in de gebeurtenissen. Van der Steur liep als toenmalig Kamerlid op 9 maart weg uit een vergadering op het ministerie van Justitie omdat een vertrouwelijk stuk zou worden gedeeld. Hij besefte toen dat hij die informatie als Kamerlid en woordvoerder justitie niet moest krijgen. Toenmalig Kamerlid Dijkhoff was ook bij die vergadering en liep niet weg. Hoe zit dat, vraagt Buma. ‘Ik kan daar niet op antwoorden’, zegt Van der Steur. ‘Ik heb die keuze gemaakt. Ik heb gezegd: als hier een document op tafel komt dat niet met de Kamer kan worden gedeeld, maak ik de afweging om weg te gaan.’
Pechtold (D66) concludeert: ‘Dit verhaal rammelt. Van der Steur is het bonnetje niet kwijt, hij is de weg kwijt.’
Van der Steur gaat verder met zijn verhaal. Ondertussen overlegt CDA-leider Buma met SP-leider Roemer. Van der Steur: ‘Het is aan mij als minister om in het vervolg de Kamer tijdig en volledig in te lichten. Terecht zijn er stevige woorden gevallen over de wijze waarop ik als Kamerlid heb geopereerd.’
De minister gaat verder met zijn verhaal en somt maatregelen op die hij neemt om het functioneren van zijn departement te verbeteren. Hij neemt alle aanbevelingen van de commissie-Oosting over.
D66-leider Pechtold vraagt zich af of toenmalig Fred Teeven zich schuldig maakte aan medeplichtigheid bij het witwassen van crimineel geld. Het antwoord op die vraag het Van der Steur niet paraat. ‘Ik ga dat uitzoeken.’
-
-
-
Dijkhoff sprak met Rutte over bedragen
De bewindslieden op een rij in vak K: Dijkhoff, Van der Steur en Rutte. © ANP Dijkhoff zegt in reactie op vragen van GroenLinks dat hij ook met premier Rutte sprak over de bedragen na de bijeenkomst op het ministerie van Justitie op 4 maart. ‘Het is heel moeilijk om precies te destilleren op welke momenten contact is geweest. Als campagneleider heb je veel contact met elkaar. Ik heb wel teruggekoppeld over de herinneringen van Teeven en hoe het persbericht is aangepast.’
Wilders van de PVV stelt dat het land op 4 maart is ‘belazerd’. ‘Ze wisten dat het bedrag 4,8 miljoen bestond. Met dat persbericht heeft u meegewerkt aan het belazeren van Nederland door dat niet te melden. U bent onbetrouwbaar, samen met de heer Van der Steur.’
Nee, zegt Dijkhoff, als ik meteen naar de Kamer was gerend met het bedrag van 4,8 miljoen, ‘dan had ik de Kamer pas bedonderd’. Dat bedrag klopte namelijk niet, zegt hij.
Wilders: ‘Dat is gewoon niet waar. De Kamer kende nog geeneen getal. Op die dag heeft Teeven het getal 4,8 aan u verteld. U had dat bedrag in het persbericht moeten zetten. U had als de wiedeweerga naar de Kamer moeten gaan en moeten zeggen: collega’s, ik heb iets gehoord en we zijn belazerd. Mijn fractie is het vertrouwen in u nu al kwijt.’
Dijkhoff: ‘Ik heb geïnformeerd of die informatie nieuw was. Daar hield mijn betrokkenheid als Kamerlid op.’ Hij herhaalt dat hij op het ministerie was vanwege de campagne en dat hij toen door Opstelten werd gevraagd om mee te denken over het persbericht. ‘Van het een kwam het ander. Ik heb geen ruggespraak gehad met de premier. Dat liep gewoon zo.’
Volgens de staatssecretaris heeft hij zijn rol als Kamerlid bij de behandeling van de Teevendeal niet ervaren als een ‘belemmerende factor’ in zijn aanstelling als opvolger van staatssecretaris Teeven.
Pechtold neemt nogmaals het persbericht onder vuur. ‘Had maar 2,3 en 4,8 gemeld. Dat heeft u niet gedaan.’ Dijkhoff: ‘De voorgeschiedenis was nu juist dat er veel bedragen in omloop waren. De conclusie na intern onderzoek was: we weten niet welk bedrag klopt. Ik heb toen niet het idee gehad dat Nieuwsuur tekort werd gedaan.’ Zijn rol bij het bespreken van het concept-persbericht was het ‘challengen van de stelligheid’, zegt Dijkhoff.
Dijkhoff zegt dat hij alle vragen van de Kamer heeft beantwoord. Nu volgt minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie.
-
Dijkhoff: ik ging grens over
Staatssecretaris Dijkhoff, minister Van der Steur en premier Rutte. © ANP Het debat gaat verder. Als eerste reageert staatssecretaris Klaas Dijkhoff op de vragen de Kamer. Hij zal in chronologische volgorde zijn rol bespreken. ‘Ik was op 4 maart op het ministerie van Justitie, de dag van de uitzending van Nieuwsuur. De minister vroeg toen: als je er toch bent, kijk even mee. Achteraf had ik op dat moment een denkmoment moeten inlassen en moeten constateren dat het bespreken van een conceptpersbericht een stap te ver was. Ik had op dat moment er beter aan gedaan om te zeggen: dit is echt aan jullie. Ik heb mijn handen er niet van afgehouden. Ik heb een grens overschreden. Ik zeg nu: het is zuiverder om als Kamerlid niet te adviseren over persberichten.’
Nieuwsuur bracht die avond in de uitzending het bedrag van de schikking. Dijkhoff en Van der Steur, toen nog Kamerleden, adviseerden om in het persbericht van Justitie het bedrag van Nieuwsuur niet te ontkennen. Hij had zich daar niet mee moeten bemoeien, zegt Dijkhoff nu, inmiddels is hij staatssecretaris van Justitie.
Ook Fred Teeven was bij dat gesprek op het ministerie. Hij noemde twee bedragen: een basisbedrag van 2,3 miljoen en rente op rente van 4,8 miljoen gulden. Ook Dijkhoff haakte daarop aan, zegt hij nu. Maar die bedragen kwamen niet overeen met de 4,7 miljoen van Nieuwsuur, werd hem verteld. ‘Ik had niet het idee dat het een briljant persbericht was, maar ik voelde me niet verantwoordelijk voor het eindproduct.’
Volgens de staatssecretaris zijn er twee wijzigingen doorgevoerd in het persbericht, ‘mede op mijn advies, twee wijzigingen ten goede’. Hij zegt dat hij niet het idee heeft gehad ‘dat ik iets aan het afdekken was’. Dijkhoff benadrukt dat hij op dat moment niet ‘de reflectie had’ dat hij beter niet kon deelnemen aan het bespreken van het persbericht.
Dijkhoff zegt in reactie op SGP-leider Kees van der Staaij: ‘Ik was daar als Kamerlid én campagnelid en als iemand met een eigen mening. Ik ben niet van het ene moment het ene petje en het volgende moment een andere.’
De oppositie blijft Dijkhoff doorzagen over zijn aanwezigheid bij het opstellen van het persbericht. Hij was als Kamerlid zodoende betrokken bij het verkeerd informeren van de Kamer, vindt de oppositie. Waarom trok hij niet aan de bel toen de bedragen over tafel gingen? Dijkhoff: ‘Ik heb wel gevraagd: is dit nieuw? Mij werd verteld: nee.’
-
-
-
‘Excuses komen wel heel laat’
Pechtold tijdens het debat met de premier over de Teevendeal. © ANP ‘De excuses komen wel heel laat’, zegt D66-leider Alexander Pechtold. ‘U zei dat u veel contact had met Opstelten en dat hij ‘full focus’ was. Dat is niet waar gebleken.’ Rutte reageert: ‘Wat ik mezelf verwijt is dat ik niet zelf eerder het onderwerp ‘bonnetje’ hoog op de agenda heb gezet en daar over was gaan doorpraten met Opstelten. Nogmaals: het is oprecht niet zo dat we hier hebben geprobeerd om dingen niet te vinden.’
Pechtold vindt dat Rutte te lovend is over Fred Teeven als officier van justitie. Rutte blijft erbij dat de ‘crimefighter’ Teeven van destijds goed werk verrichtte, los van deze zaak. Pechtold: ‘Dat kan gewoon niet. Er is geld witgewassen. Dan kun je toch niet zeggen: ik blijf de toenmalig officier van justitie steunen?’ Waarop Rutte reageert: ‘Als ik op geen enkele wijze afbreuk doe aan de conclusies van Oosting, dan ga ik niet de heer Teeven die in andere zaken belangrijk werk heeft geleverd bij het groot vuil zetten. Dat doe ik niet.’
Gert-Jan Segers van de ChristenUnie ondervraagt Rutte over zijn persconferentie van vrijdag waarin hij suggereerde dat er mogelijk een geheime deal achter de deal zat. Rutte: ‘Dat was onverstandig.’
Rutte is klaar met de beantwoording van zijn vragen. De Kamer vraagt om een pauze van 45 minuten. om 21.45 uur gaat het debat verder. Dan krijgt de Kamer de gelegenheid aanvullende vragen te stellen en moties in te dienen.
-
Rutte: ‘Er is niks toegedekt’
Volgens CDA-leider Buma wordt het ministerie van Veiligheid en Justitie geleid als een ‘VVD-partijkantoor’: alles staat in het teken van het partijbelang. Nee, zegt Rutte. ‘Er is niks toegedekt. Los van het feit dat het echt niet zo is, wat zou daarvoor het motief zijn geweest?’
De premier zegt dat hij ‘vond en vind’ dat Van der Steur en Dijkhoff geschikt zijn voor de functies van minister en staatssecretaris. Buma: ‘De vaardigheden van de twee heren zitten hem in het aanpassen van persberichten en het platlopen van het departement als Kamerlid.’
Kamerlid Bontes vraagt aan de premier waarom in de beantwoording van 250 Kamervragen gisteren niet is meegedeeld dat Rutte een bedrag van 4,8 miljoen gulden had gezien in de gespreksnotitie van een ambtenaar van justitie. Rutte legt uit dat hij tijdens het Kamerdebat van 10 maart vond dat hij het stuk niet kon delen met de Kamer omdat hij van de ambtenaar had gehoord dat het een ‘persoonlijke aantekening’ was.
-
‘Was niet aan mij om deal te checken’
Premier Rutte tijdens het debat over de Teevendeal. © ANP Jesse Klaver van GroenLinks stelt dat de premier bewust afstand heeft gehouden van de problemen bij Justitie. Waarom? Rutte: ‘Ik vond het niet aan mij om me te verdiepen in een deal die vijftien jaar geleden werd gesloten. Ik heb mij wel met zaken bemoeid rond de politieke afwikkeling. Wat ik mezelf verwijt is niet dat ik niet zelf aan waarheidsvinding heb gedaan, dat kon ik niet vanuit Algemene Zaken, maar dat ik niet heb aangestuurd op grondiger onderzoek.’
Roemer (SP) stelt dat Rutte alle vragen van de Kamer ‘naar het rijk der fabelen verwijst’. Rutte: ‘Dat is niet mijn bedoeling. Ik snap uw vragen en probeer ze naar eer en geweten te beantwoorden.’ Hij herhaalt: ‘We wisten het simpelweg niet. We konden geen bedragen onderbouwen. Vervolgens duiken er dingen op. Ik verwijt mezelf dat ik toen niet meer heb gedaan. In het proces had ik kunnen zeggen: dit blijft maar dooretteren, laten we kijken of we nog meer onderzoek kunnen doen. Ik verwijt mezelf dat ik niet een extra effort heb gedaan om meer duidelijkheid te krijgen.’
Rutte: ‘Ik ontken dat hier een poging was om mensen uit de wind te houden. In maart 2014 komt nieuws naar boven over de deal. Vervolgens is er een onderzoek ingesteld. Daar is geen bedrag uitgekomen. Ik verwijt mezelf dat ik niet meer heb gedaan. Maar er is geen poging geweest om dingen toe te dekken. Dat concludeert ook Oosting.’
De premier in reactie op SP-leider Roemer: ‘Heb ik de Kamer goed geïnfomeerd? Ja. Heb ik op alle momenten de juiste stappen genomen? Ja, dat is gebeurd. Hoewel ik meer had kunnen doen. Na het rapport trek ik op geen enkele manier de conclusies van de commissie in twijfel.’
-
Rutte door het stof: zwaarste debat ooit
We komen aan bij de reactie van premier Rutte. Hij begint met te zeggen dat dit het zwaarste debat uit zijn carrière als premier is. Hij stelt dat hij het erger heeft gemaakt door zijn stellige reacties in de persconferentie van afgelopen vrijdag. ‘Doordat ik in mijn eerste reactie op dit rapport zo uitvoerig heb gereflecteerd heb ik aanleiding gegeven om te vermoeden dat ik mij niet zou vinden in de conclusies van de commissie-Oosting en dat ik meer zou weten over wat er tegenover de deal stond. Dat is niet het geval. Ik onderschrijf alle conclusies.’
Rutte: ‘Ik denk dat de les die ik moet trekken is dat ik veel meer op de bal had moeten zitten om zeker te weten dat in het proces alles werd gedaan om de waarheid boven water te krijgen.’ Ook had hij meer tijd moeten nemen tijdens het Kamerdebat op 10 maart om het verslag van het gesprek tussen een ambtenaar van Justitie en Teeven te beoordelen. ‘Ik had het gesprek moeten aangaan met de ambtenaar die zei dat het een persoonlijke aantekening was. Ik deed dat niet bij tijdsgebrek. Bij een volgende gelegenheid zal ik de voorzitter bellen en zeggen dat ik meer tijd nodig heb.’
Rutte: ‘Ik zie tijdens de schorsing van dat debat door mijn oogharen in dat verslag: 4,8. Ik wist alleen dat het een persoonlijke aantekening was. Zo is het gegaan, zeg ik tegen de heer Pechtold. Ik vertel u geen fabeltjes.’
Wilders van de PVV zegt: ‘Een crimineel heeft 4,7 miljoen gulden gekregen. Mensen in Nederland snappen dat niet. Ze snappen al helemaal niet dat dat bedrag jarenlang onder de pet wordt gehouden. Dat er wordt gelogen dat er valse persberichten naar buiten gaan. Snapt u dat de Nederlander het vertrouwen in de politiek verliest?’ Waarop Rutte reageert: ‘Het is wat de commissie zegt: de schikking kan de toets van kritiek niet doorstaan. Ik voeg mij naar die conclusie.’
Wilders probeert het nog een keer: ‘Snapt u dat de mensen het vertrouwen in de politiek kwijt zijn door al het gesjacher?’ Rutte: ‘De heer Wilders maakt een enorme soep waar dingen inzitten die kloppen en niet kloppen. Feit is dat er een onderzoek is ingesteld dat een dik rapport heeft opgeleverd en dat twee bewindslieden zijn afgetreden. Het is niet zo dat hier dingen gebeuren die geen gevolgen hebben.’ Wilders concludeert: ‘Ik snap dat mensen het vertrouwen in u kwijt zijn en ik ben dat ook.’
Zijlstra (links) tijdens het debat over de Teevendeal. © ANP -
Dijkhoff: ‘Ik ben niet weggelopen’
Staatssecretaris Dijkhoff reageert in tweede instantie op vragen uit de Kamer over waarom hij op 9 maart bleef zitten bij de vergadering op het ministerie van Justitie toen een vertrouwelijk stuk werd gedeeld. ‘Ik heb gezegd dat ik de aantekeningen van het gesprek tussen de justitieambtenaar en Teeven niet hoefde te zien. Maar toen die er toch wel bij werd gehaald, heb ik niet gedacht: nou ja laat maar.’
Buma (CDA) vraagt: ‘Van der Steur ging weg en u blijft. Hoe was dat moment?’ Dijkhoff: ‘Ik was niet gefocust op Van der Steur op dat moment. Ik was kritisch aan het doorvragen en toen werd die notitie erbij gehaald.’
Dijkhoff vat samen: ‘Volgens mij hebben wij beiden aangegeven, Van der Steur en ik, dat de norm al eerder was overschreden. De woensdag daarvoor toen het persbericht werd opgesteld hadden we de grens al moeten trekken. Dat is toen niet gebeurd.’
-
Van der Steur tweette complot Schippers
Minister Van der Steur van Justitie in de Kamer. © ANP Van der Steur is klaar met zijn beantwoording, maar mag nog niet gaan zitten. De oppositie heeft nog vragen. Pechtold (D66) brengt in herinnering dat minister Schippers in het voorjaar opperde dat er ‘krachten’ in het spel waren gericht tegen de VVD. Toenmalig Kamerlid Van der Steur twitterde destijds dat hij veel positieve reacties kreeg op de opmerking van partijgenoot Schippers. Volgens Van der Steur was zijn tweet een ‘feitelijke’ constatering en niet het delen van de mening van Schippers. Hoongelach klinkt uit de zaal.
Hoe zat het ook alweer met Schippers’ complottheorie? Lees het hier (+).
-
Van der Steur liep weg, Dijkhoff niet
Premier Rutte met minister Van der Steur en staatssecretaris Dijkhoff op het Binnenhof. © ANP Buma van het CDA heeft nog een pijnlijk punt ontdekt in de gebeurtenissen. Van der Steur liep als toenmalig Kamerlid op 9 maart weg uit een vergadering op het ministerie van Justitie omdat een vertrouwelijk stuk zou worden gedeeld. Hij besefte toen dat hij die informatie als Kamerlid en woordvoerder justitie niet moest krijgen. Toenmalig Kamerlid Dijkhoff was ook bij die vergadering en liep niet weg. Hoe zit dat, vraagt Buma. ‘Ik kan daar niet op antwoorden’, zegt Van der Steur. ‘Ik heb die keuze gemaakt. Ik heb gezegd: als hier een document op tafel komt dat niet met de Kamer kan worden gedeeld, maak ik de afweging om weg te gaan.’
Pechtold (D66) concludeert: ‘Dit verhaal rammelt. Van der Steur is het bonnetje niet kwijt, hij is de weg kwijt.’
Van der Steur gaat verder met zijn verhaal. Ondertussen overlegt CDA-leider Buma met SP-leider Roemer. Van der Steur: ‘Het is aan mij als minister om in het vervolg de Kamer tijdig en volledig in te lichten. Terecht zijn er stevige woorden gevallen over de wijze waarop ik als Kamerlid heb geopereerd.’
De minister gaat verder met zijn verhaal en somt maatregelen op die hij neemt om het functioneren van zijn departement te verbeteren. Hij neemt alle aanbevelingen van de commissie-Oosting over.
D66-leider Pechtold vraagt zich af of toenmalig Fred Teeven zich schuldig maakte aan medeplichtigheid bij het witwassen van crimineel geld. Het antwoord op die vraag het Van der Steur niet paraat. ‘Ik ga dat uitzoeken.’
-
Ook Van der Steur door de knieën
Minister Van der Steur (links) in Vak K.© ANP Minister Van der Steur vertelt dat hij ook op 9 maart als Kamerlid op het ministerie van Justitie was. Toen had hij de tegenwoordigheid van geest om te zeggen dat hij als Kamerlid het gespreksverslag tussen Teeven en een ambtenaar van Justitie over de deal niet zou moeten inzien. ‘Ik heb toen die grens gesteld.’ Hij stelt dat hij net als Dijkhoff eerder de grens had moeten trekken, ‘misschien al op 4 maart’.
Meteen wordt hij geïnterrumpeerd door CDA-leider Buma: ‘De minister benadrukt als eerste hoe zuiver hij opereerde. Zo gaat het dus niet.’
Waarop Van der Steur zegt: ‘Er is een discussie ontstaan over mijn rol als Kamerlid in dit dossier. Daar heb ik spijt van. Ik had eerder de conclusie moeten trekken dat ik als Kamerlid me er niet mee had moeten bemoeien. Waarschijnlijk al op 4 maart. Ik had op dat moment nee moeten zeggen toen de minister mij vroeg om mee te denken over het persbericht.’
De voltallige oppositie staat weer bij de interruptiemicrofoons. Roemer (SP): ‘Waarom hebben jullie (Van der Steur en Dijkhoff, red.) op 4 maart niet tegen elkaar gezegd: deze informatie moet naar de Kamer.’ Van der Steur zegt net als Dijkhoff dat de bedragen van Teeven, opgeteld 7,1 miljoen, niet in de buurt kwamen van het bedrag van 4,7 miljoen van Nieuwsuur.
Roemer verwijt Van der Steur ‘het eigen straatje schoonvegen’. Van der Steur: ‘Ik kan die conclusie niet delen. Ik heb onmiddelijk toen ik minister werd alles gedaan om het onderzoek van de commissie-Oosting te faciliteren. Had ik tussen 9 maart en de volgende dag het debat in de Kamer een eigenstandige actie moeten ondernemen? Ik denk dat de herinnering van de heer Teeven met de Kamer gedeeld had moeten worden, dat is niet gebeurd. Ik vond en vind dat dat anders had gemoeten. Dat zou ik als minister ook anders doen.’
Kamerlid Louis Bontes herinnert de minister eraan dat hij al een gele kaart op zak had vanwege het debat over de foto van Volkert van der G. Kan de minister nog geloofwaardig functioneren, vraagt Bontes. ‘Het antwoord is ja. Ik heb het proces van verandering ingezet en ik ga dat vervolmaken wat mij betreft.’
-
Dijkhoff sprak met Rutte over bedragen
De bewindslieden op een rij in vak K: Dijkhoff, Van der Steur en Rutte. © ANP Dijkhoff zegt in reactie op vragen van GroenLinks dat hij ook met premier Rutte sprak over de bedragen na de bijeenkomst op het ministerie van Justitie op 4 maart. ‘Het is heel moeilijk om precies te destilleren op welke momenten contact is geweest. Als campagneleider heb je veel contact met elkaar. Ik heb wel teruggekoppeld over de herinneringen van Teeven en hoe het persbericht is aangepast.’
Wilders van de PVV stelt dat het land op 4 maart is ‘belazerd’. ‘Ze wisten dat het bedrag 4,8 miljoen bestond. Met dat persbericht heeft u meegewerkt aan het belazeren van Nederland door dat niet te melden. U bent onbetrouwbaar, samen met de heer Van der Steur.’
Nee, zegt Dijkhoff, als ik meteen naar de Kamer was gerend met het bedrag van 4,8 miljoen, ‘dan had ik de Kamer pas bedonderd’. Dat bedrag klopte namelijk niet, zegt hij.
Wilders: ‘Dat is gewoon niet waar. De Kamer kende nog geeneen getal. Op die dag heeft Teeven het getal 4,8 aan u verteld. U had dat bedrag in het persbericht moeten zetten. U had als de wiedeweerga naar de Kamer moeten gaan en moeten zeggen: collega’s, ik heb iets gehoord en we zijn belazerd. Mijn fractie is het vertrouwen in u nu al kwijt.’
Dijkhoff: ‘Ik heb geïnformeerd of die informatie nieuw was. Daar hield mijn betrokkenheid als Kamerlid op.’ Hij herhaalt dat hij op het ministerie was vanwege de campagne en dat hij toen door Opstelten werd gevraagd om mee te denken over het persbericht. ‘Van het een kwam het ander. Ik heb geen ruggespraak gehad met de premier. Dat liep gewoon zo.’
Volgens de staatssecretaris heeft hij zijn rol als Kamerlid bij de behandeling van de Teevendeal niet ervaren als een ‘belemmerende factor’ in zijn aanstelling als opvolger van staatssecretaris Teeven.
Pechtold neemt nogmaals het persbericht onder vuur. ‘Had maar 2,3 en 4,8 gemeld. Dat heeft u niet gedaan.’ Dijkhoff: ‘De voorgeschiedenis was nu juist dat er veel bedragen in omloop waren. De conclusie na intern onderzoek was: we weten niet welk bedrag klopt. Ik heb toen niet het idee gehad dat Nieuwsuur tekort werd gedaan.’ Zijn rol bij het bespreken van het concept-persbericht was het ‘challengen van de stelligheid’, zegt Dijkhoff.
Dijkhoff zegt dat hij alle vragen van de Kamer heeft beantwoord. Nu volgt minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie.
-
Dijkhoff: ik ging grens over
Staatssecretaris Dijkhoff, minister Van der Steur en premier Rutte. © ANP Het debat gaat verder. Als eerste reageert staatssecretaris Klaas Dijkhoff op de vragen de Kamer. Hij zal in chronologische volgorde zijn rol bespreken. ‘Ik was op 4 maart op het ministerie van Justitie, de dag van de uitzending van Nieuwsuur. De minister vroeg toen: als je er toch bent, kijk even mee. Achteraf had ik op dat moment een denkmoment moeten inlassen en moeten constateren dat het bespreken van een conceptpersbericht een stap te ver w
Henk Krol van 50Plus vreest dat op dit moment criminelen op de bank zitten te lachen om dit debat. Hij maakt zich zorgen over de informatievoorziening naar de Kamer. ‘Waarom heeft de minister-president eerst ontkend, toen gebagatelliseerd en nu geeft hij nu pas schoorvoetend toe?’
‘De deal deugde niet. Klaar.’
Het woord is aan PvdA-leider Diederik Samsom. Hoe hard zal zijn kritiek zijn op coalitiepartner VVD? Hij begint met: ‘De deal deugde niet. Klaar. Daar kan geen misverstand over bestaan. Ik vraag het kabinet dat te bevestigen.’
Samsom vindt het ook niet deugen dat de premier niet bij Teeven heeft doorgevraagd over het bedrag van de schikking.
Hij komt al aan het einde van zijn betoog. ‘De versterking van de rechtsstaat door het vergroten van zorgvuldigheid en verbeteren van de openheid, daarvoor moet nu veel werk verricht worden.’
Zo snel laat de oppositie Samsom niet wegkomen. Alle oppositieleiders staan bij de interruptiemicrofoons. De oppositie wil weten hoe de PvdA betrokken was bij het persbericht van Justitie na de uitzending van Nieuwsuur. Uit de beantwoording van Kamervragen door minister Van der Steur bleek gisteren dat het persbericht ook was ‘afgestemd’ met een PvdA-Kamerlid.Pechtold: ‘De PvdA had toch moeten zeggen: kap eens met dat soort persberichten en laten we de waarheid eens proberen.’ Volgens Samsom is na het beruchte persbericht alsnog een zoektocht naar de waarheid gestart. ‘Te laat, maar dat lag geheel aan de toenmalig minister.’ Net als Zijlstra stelt Samsom dat de VVD-Kamerleden Dijkhoff en Van der Steur (nu bewindslieden van justitie) ‘de minister hebben behoed voor het verkeerd informeren van het parlement’.
VVD omarmt conclusies Oosting
-
Halbe Zijlstra van de VVD begint zijn betoog met het omarmen van de conclusies van de commissie-Oosting. Hij wordt meteen geïnterrumpeerd door Alexander Pechtold van D66. ‘Op de radio zei u dat zaken onder het tapijt zijn geschoven. Wat bedoelde u daarmee?’ Zijlstra: ‘Bedragen en gespreksnotities zijn niet aan de Kamer meegedeeld.’
Hij neemt het op voor zijn VVD-collega’s Van der Steur en Dijkhoff die aanwezig waren bij het opstellen van het persbericht nadat Nieuwsuur het bedrag van 4,7 miljoen gulden had gemeld. Hij vindt het verstandig dat de Kamerleden adviseerden om dat bedrag niet te ontkennen. ‘Als u niet weet wat het juiste bedrag is, is het niet verstandig te ontkennen dat het bedrag van Nieuwsuur niet klopt.’
Nee, zegt Gert-Jan Segers van de ChristenUnie, zo was het niet. ‘De eerste zin van het persbericht luidde: de berichtgeving van Nieuwsuur klopt niet.’ Zijlstra zegt dat hij zijn oordeel geeft over het advies van de toenmalig VVD-Kamerleden, niet op het uiteindelijke persbericht, dat volgens hem de verantwoordelijkheid van voormalig minister Opstelten was.
Niks ervan, zegt CDA-leider Buma. Het ís niet normaal dat Kamerleden aanschuiven op een ministerie om een loopje te nemen met de waarheid in een persbericht, stelt hij. De VVD’er blijft erbij dat Van der Steur en Dijkhoff dit voorjaar goed advies gaven aan de minister. Zijlstra: ‘Er zitten veel VVD’ers in de criminaliteitsbestrijding. Er is het nodige fout gegaan, dus je hebt veel VVD’ers die aan de beurt zijn. Prima. Maar ik constateer dat deze Kamerleden hebben geadviseerd aan de toenmalig bewindspersoon om niet iets te ontkennen wat waar zou kunnen zijn.’
Wat was het doel van de aanwezigheid van de Kamerleden op het ministerie, vraagt Klaver van GroenLinks. ‘Ze komen niet bij mij langs om te vragen of ze mogen gaan’, zegt Zijlstra. ‘Ze hebben niet die ochtend van mij opdracht hebben gekregen: ga maar.’
De oppositie laat niet los op dit punt. Roemer (SP) begrijpt niet wat de voormalig Kamerleden daar deden. Pechtold (D66) vindt het onbegrijpelijk dat Kamerleden zich bezighielden met het testen van de verdedigingslinie van een minister. Van der Steur en Dijkhoff waren daar niet om de minister voor te bereiden op een Kamerdebat, zegt Zijlstra. Ze werden gevraagd om te adviseren bij een persbericht. Dat hebben ze volgens Zijlstra ‘verstandig’ gedaan.
Zijlstra: ‘ik ken geheim deel deal niet’
‘Neemt Zijlstra afstand van wat de premier vrijdag zei’, vraagt Gert-Jan Segers van de ChristenUnie. ‘Nee’, zegt Zijlstra resoluut. De VVD omarmt de conclusie van Oosting dat de Teevendeal een slechte deal was. De premier suggereerde vrijdag dat het misschien een goede deal was omdat niet bekend is welke tegenprestatie de drugscrimineel er tegenover stelde. Daar zit dus licht tegen, stelt Segers. Maar volgens Zijlstra is dat niet zo. Zijlstra: ‘Het enige wat ik kan beoordelen is de ontnemingsschikking, dat vond ik geen goede deal. Geheime tegenprestaties kan ik niet beoordelen, want daar heb ik geen kennis van.’
‘Wat helder is, is dat veel dingen zijn misgegaan’, zegt Zijlstra. Hij wil daar een kanttekening bij plaatsen. De deal werd niet vandaag gesloten maar in 2000. ‘Wetgeving over ontnemingen stond nog in de kinderschoenen.’ De VVD’er concludeert nogmaals dat zijn partij de conclusies van Oosting onderschrijft.
Tot slot vraagt Pechtold naar het onderonsje tussen Kamervoorzitter Van Miltenburg en Zijlstra. Nieuwsuur had om een afspraak gevraagd met Van Miltenburg om te spreken over ‘persoonlijke feiten’. Het gesprek ging over een brief van een klokkenluider met daarin het bedrag van de Teevendeal. Na dat gesprek sms’te de Kamervoorzitter aan Zijlstra: ‘Storm in een glas water.’ Zijlstra vond dat Nieuwsuur op onfatsoenlijke wijze de Kamervoorzitter benaderde. Maar hij zegt dat Van Miltenburg nooit met hem heeft gedeeld waar het gesprek precies over ging.
En met die interruptie van Pechtold komt er een einde aan het betoog van Zijlstra.
-
‘NL ziet kabinet niet meer zitten’
‘Heeft de premier het gespreksverslag van het gesprek tussen Justitie en Teeven inclusief het bedrag gelezen maar bewust achtergehouden?’, vraagt Kamerlid Louis Bontes (voorheen PVV, nu van VNL). Volgens Bontes is de schijn van een doofpot gecreëerd. ‘De betrouwbaarheid van het kabinet is aangetast, de meerderheid van de Nederlanders ziet het zelfs niet meer zitten met dit kabinet.’
-
‘Reflex justitie is stekels opzetten’
Artikel 68 van de Grondwethttps://t.co/sonACPne7o#Oostingdebat
— Dominique v.d. Heyde(@ DominiqueHeyde) 16/12/15 00:00
‘Een struisvogelhouding verdraagt zich niet met ministeriële verantwoordelijkheid’, stelt SGP-leider Kees van der Staaij. ‘Is het niet een egocultuur die bij Justitie opspeelt om bij dreigend gevaar zich op te rollen en de stekels op te zetten?’
Van der Staaij wil de Teevendeal niet geheel kraken, het was een tijd van pionieren met nieuwe plukze-wetgeving, stelt hij. Maar de omgang met de vragen die de afgelopen twee jaar over de deal opkwamen was ‘op zijn minst onhandig’.
Van der Staaij wijst het kabinet op de informatieplicht richting de Kamer die is verankerd in de Grondwet.
-
‘Sfeer van doofpot is gecreëerd’
Premier Rutte staat de pers te woord.© ANP ‘De rechtsstaat en de democratie zijn in het hemd gezet’, stelt D66-leider Pechtold. ‘De premier zegt, ondanks de conclusies van Oosting, de deal mocht.’ Volgens Pechtold is een ‘doofpot-sfeer’ gecreëerd. ‘Met de grootst mogelijke stelligheid is onjuiste informatie aan de Kamer voorgehouden.’ Het is een politiek moeras dat te voorkomen was geweest, meent de D66’er.
Een ‘bataljon van VVD’ers’ spande zich in om de eigen belangen te verdedigen en zaken onder de pet te houden, stelt Pechtold. Hij adviseert Rutte: ‘Waarom probeert u het vandaag niet eens louter en alleen met de waarheid?’
-
‘Premier praat recht wat krom is’
‘De Kamer moet erop kunnen vertrouwen dat de regering het parlement zorgvuldig informeert’, zegt Jesse Klaver van GroenLinks. In plaats daarvan had Klaver vrijdag het gevoel dat hij bij de persconferentie in Nieuwspoort een VVD-leider zag die ‘recht staat te praten wat krom is’. Ook Klaver stelt vragen over de betrokkenheid van Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff bij het opstellen van het Justitiepersbericht naar aanleiding van de Nieuwsuur-uitzending.
‘Hier staat vandaag niet alleen de geloofwaardigheid van de premier op het spel, maar die van de hele politiek.’ Klaver heeft de indruk dat de VVD de afgelopen tijd bezig was met een ‘politieke witwasoperatie’.
-
‘Nederland werd massaal misleid’
PVV-leider Geert Wilders in de Tweede Kamer. © ANP Vervolgens is het woord aan PVV-leider Geert Wilders. ‘Wat een deceptie, wat een afgang’, zegt hij. ‘Beide crimefighters van de VVD zijn hard door de mand gevallen.’ De miljoenen die naar H. waren overgemaakt werden geheim gehouden, het bonnetje was zoek, ‘Nederland werd massaal misleid’. De gewone Nederlander hangt aan de hoogste boom als hij honderd euro te weinig belasting betaalt, maar een crimineel gaat vrijuit en krijgt geld mee, stelt Wilders. ‘U kunt uw miljoenen afhalen bij Fred Teeven.’
Volgens Wilders hebben VVD’ers de Kamer verkeerd geïnformeerd, informatie onder het tapijt geschoven, in de doofpot gestopt. ‘Kamerleden hielpen feiten verdoezelen en even later zaten ze zelf op de stoelen van de bewindslieden. De Kamervoorzitter, ook een VVD’er, joeg een brief van een klokkenluider door de shredder. En VVD-minister Schippers noemde het een complottheorie, want het lag natuurlijk aan anderen en niet aan de VVD.’
Wilders: ‘Het lijkt wel een grote maffiafamilie met Mark Rutte in de rol van Don Corleone. Terwijl de premier de andere kant opkijkt vinden steeds meer VVD’ers een paardenhoofd in hun bed. Opstelten, Teeven, Van Miltenburg.’ Hij sluit af met zijn enige vraag: ‘Meneer Rutte, wanneer stapt u op?’
-
‘VVD-belang boven belang Kamer’
‘Vanaf het moment dat minister Opstelten het bedrag van 1,25 miljoen gulden bij elkaar verzon, had de VVD-machine nog maar één doel: Opstelten overeind houden’, sneert CDA-leider Sybrand Buma. Teeven putte uit zijn herinnering het bedrag van 4,8 miljoen gulden, maar de Kamer kreeg daar niets over te horen, zegt Buma.
Ondertussen werden Kamerleden naar het ministerie van Justitie gestuurd om in campagnetijd ‘mist op te werpen’. Het ging volgens de CDA’er om het beschermen van het VVD-belang boven het belang van de Kamer. Kort daarop werden die twee Kamerleden zelf bewindslieden. Buma stelt dat dergelijke praktijken niet aan de orde waren toen het CDA onderdeel uitmaakte van het kabinet. ‘Contacten tussen ministers en Kamerleden ja, maar herschrijven van de waarheid door Kamerleden, nee. No way!’
Buma is kritisch over het handelen van de premier. Rutte belde met Fred Teeven op de dag van de Nieuwsuur-uitzending begin maart van dit jaar. ‘Waarom vroeg hij niet naar het bedrag?’
Buma concludeert: ‘De premier is niet de hoeder van het VVD-belang. Een goede premier is de hoeder van de rechtsstaat.’
-
‘Premier beschermde partijgenoten’
‘Alles op alles is gezet om de waarheid onder de pet te houden’, zegt SP-leider Emile Roemer. Ook hij hekelt het feit dat Kamerleden Van der Steur en Dijkhoff (nu minister en staatssecretaris) aanschoven op het ministerie van Justitie om mee te denken over verhullende persberichten.
Rutte krijgt een veeg uit de pan van Roemer: ‘Het lijkt erop dat deze premier drukker is geweest met het beschermen van partijgenoten dan van de rechtsstaat.’
Roemer concludeert: ‘Het vertrouwen van mensen in de kabinet, in de politiek en in de rechtsstaat aangetast. Dat moet de premier zich zeer aantrekken. Hij zal op overtuigende wijze een start moeten maken om dit te herstellen.’
-
‘Kamer is verkeerd geïnformeerd’
Partijleiders Pechtold (D66), Van der Steur (SGP), Segers (CU) en Roemer (SP). © ANP ‘Als Kamer kunnen we alleen met vertrouwen in het kabinet blijven werken als we juist en volledig worden geïnformeerd’, begint Segers van de ChristenUnie zijn betoog. ‘Over dat alles bestaat twijfel en die twijfel is funest.’ De Kamer is verkeerd geïnformeerd, zegt Segers. Oud-minister Opstelten noemde een verkeerd schikkingsbedrag in de Kamer, hij koos voor een intern in plaats van een onafhankelijk onderzoek, VVD-Kamerleden werkten mee aan een persbericht. Kwalijke zaken, vindt Segers. ‘Waarom beschouwden deze Kamerleden, nu minister en staatssecretaris, het als hun controlerende taak om de verdedigingslijn van de minister te testen en verstevigen?’
Vrijdag verdedigde premier Rutte de deal die Teeven in 2000 sloot. We weten immers niet wat H. voor tegenprestatie leverde, stelde Rutte. ‘Hij zette 40 minuten lang de rookmachine aan’, zegt Segers. ‘We kunnen pas een oordeel vellen als de hele waarheid op tafel ligt.’ De ChristenUnie-leider dreigt met een parlementaire enquête om volledige openheid te krijgen.
Het kabinet moet vandaag openheid van zaken geven, vindt Segers. Hij concludeert: ‘Dit is het debat van de waarheid.’
-
Kamer wil vertrouwelijk gesprek inzien
ChristenUnie-fractievoorzitter Gert-Jan Segers begint het debat met een punt van orde. Hij zou graag als eerste debatteren met de minister en staatssecretaris van Justitie en daarna, op basis van dat debat, in gesprek gaan met de premier. Meestal spreekt de premier als eerste en volgen daarna de andere bewindslieden. ‘In principe is daar geen bezwaar tegen’, zegt Rutte. Maar hij wil eerst het debat afwachten. ‘We zullen het verzoek van de Kamer zwaar laten wegen.’
Ook vraagt Segers om inzage in de verslagen van de gesprekken tussen de commissie-Oosting en premier Rutte. De premier gaat daarmee akkoord: ‘Ik ben bereid mijn gespreksverslag openbaar te sturen naar de Kamer, maar dan moet het daar wel bij blijven.’ Hij wil niet dat gesprekken met andere gesprekspartners van Oosting openbaar worden. ‘Ik realiseer me dat als ik mijn gespreksverslag openbaar maak druk zou leggen op andere gesprekspartners om dat ook te doen.’ Hij wil niet dat het openbaren van dit vertrouwelijke stuk een precedent schept voor andere vertrouwelijke stukken.
keesjongsma 